Wat kunsteducatie, een reis naar Moskou en een Brabantse werf met elkaar te maken hebben.
Brabantse werf bouwde voor tientallen miljoenen twee luxe jachten, maar waar kwam dat geld vandaan? lees meer
In 2012 hadden we in het kader van het Ruslandjaar vanuit het Kunstfort bij Vijfhuizen contact met een Moskouse tentoonstellingsmaker en onderzochten de mogelijkheden voor een uitwisseling. Daarvoor maakte wij in mei een studiereis naar Moskou en een van de projecten die wij bezochten was een bijzonder kunsteducatieproject.
Veel is in Rusland groter, grootst en anders enorm, en zo ook het ZIL artcentre. Dit enorme cultureel centrum aan de rand van het oude centrum is in de jaren dertig gebouwd als ontmoetingscentrum voor de arbeiders van de ZIL vrachtwagenfabriek. Toen nog een fabrikant van vrachtwagens die gemakkelijk off-road van Moskou naar Wladiwostok konden rijden. Gigantisch.
In het ZIL ontmoetten wij initiator Youri van een bijzonder educatieproject. Hij was bezig met de opbouw van de eindtentoonstelling met kunstwerken die hij met kinderen van rond de tien jaar oud had gemaakt. Prachtige sculpturen in een formaat dat ik nog nooit eerder gezien had van kinderen van die leeftijd. Ze waren een vergroting van kleine beeldjes die ze in de workshop hadden gemaakt en metershoog. De tentoonstelling in een van de vleugels van het ZIL zou qua formaat in een kunstmuseum niet misstaan.
Tijdens een koffiepauze hadden we een gesprek met Youri, waarin ik mijn bewondering uitsprak. De enorme variatie, het materiaalgebruik, nergens heb ik ooit zo’n volwassen tentoonstelling gezien, gemaakt door kinderen. Ik vroeg hoe hij dit organiseerde en hij vertelde dat de sculpturen samen met de kinderen gemaakt had in een ruimte boven een Moskouse discotheek. Vele zaterdagen was hij met enkele assistenten aan het werk samen met de kinderen, pro deo. Youri was in het dagelijks leven architect.
We wisselden ideeën uit over een uitwisseling, Moskouse kinderen naar Vijfhuizen en vice versa. Zijn werkwijze, pro deo, is op een dergelijk schaal in Nederland niet gemakkelijk te realiseren. Een dergelijk project zou eigenlijk alleen te financieren zijn met zeer ruime ondersteuning van subsidies. Onze werkwijze en de Russische aanpak bleek flink uit elkaar te lopen. Het zou nog een flinke puzzel zijn om deze twee werelden elkaar te laten ontmoetten.
Die middag staken wij een handje toe en hielpen Youri met de laatste werkzaamheden. Hij vertelde op een zeker moment dat hij een week voor ons bezoek nog in Oss was geweest bij een jachtbouwer, als architect. De volledige inhoud van deze opmerking ontging mij op dat moment. Tijdens de opening, een uit duizenden zoals ik dit in Nederland ook ken, bakjes pinda’s, nootjes, glazen wijn en fris, werd het duidelijk.
Langzamerhand kwamen de kinderen met hun ouders en familie binnendruppelen. Vanuit de tentoonstelling hadden wij vrij zicht op de parkeerplaats, waar de ene Porsche Panamera zich naast de andere voegde. Met een vloot luxe auto’s werden de gasten aangevoerd. Nippend aan een wijntje kregen wij zicht op de designerkleding en de Chanel tasjes. Voor ons oog ontvouwde zich Youri’s, pro deo, verdienmodel. Hier fêteerde hij zijn opdrachtgevers, de Moskouse bon ton, de oligarchen.
Na de verkilling van de Nederlands Russische relatie tijdens het Rusland jaar en MH17 is er helaas niets van een uitwisseling op gang gekomen en het contact verwaterde. In Moskou en Oss is niets wat het lijkt.
