September 2018, artikel Vredesspiraal , nummer 3
Hollandse Rading is voor mij veenweidegebied, heide, bos en een klein NSstation. Ik wandel er graag en het blijft altijd ‘het station dat ik nooit bereikte’. Dertig jaar geleden was ik hiernaar op weg.
Ik zat in de trein met een oproep in mijn tas, alweer een militaire keuring. De dienstplicht riep en nu was het menens. Ik dacht aan het krantje over dienstweigeren dat ik ergens meenam en de verhalen van jeugdvriendjes over de oeverloze verveling op de kazerne in Seedorf. Het leek mij een weinig aanlokkelijk perspectief.
Ik ben grondig gekeurd, drie maal, en de eerste keer daar waar nu de Rijksacademie is. Ik loop wel eens door de gangen en vraag mij af waar ik het beroemde morsetestje maakte. Een aantal jaar later volgde de officierskeuring, waarvan mij de dikke tak op het bureau van de dienstdoend officier bijbleef. Wat onhandig had hij naam en rang er met woeste letters in gegraveerd. Uiteindelijk kwam de gure februaridag waarop ik in Hilversum Noord de trein terug nam. Ik ging dienstweigeren. Hollandse Rading heb ik die dag niet bereikt.
De Waterlinie
Nu woon en werk ik op de waterlinies, de oude verdedigingswerken die door heel het land slingeren. Ben oprichter van het Kunstfort bij Vijfhuizen, maak er tentoonstellingen, kunstwerken en nu ben ik bezig met de doorstart van Fort bij Asperen als cultuurfort. Ik vertel er het verhaal over kunst, erfgoed en om eerlijk te zijn, iets te vaak over de oorlog.
Met sfeervolle dijken, waterpartijen, lommerrijke wegen en geheimzinnige forten, slingeren de waterlinies zich door ons land. Langzaam heeft dit gebied zich nu ontwikkeld. Het oorlogslandschap is verdwenen achter een groen decor. We bekijken er kunst, beleven de geschiedenis en lopen lange afstandswandelingen door de beschermde natuur en het landschap. De werkelijke betekenis is verdwenen.
Nadenken over oorlog en vrede
Na de afloop van de koude oorlog is er veel veranderd. Militairen, kazernes en vliegvelden zijn voor een groot deel uit onze samenleving verdwenen. Na de koude oorlog was een groot staand leger niet meer nodig en veel te duur. Vanaf augustus 1996 werden er geen dienstplichtigen meer opgeroepen.
Door de opschorting van de dienstplicht verdween ook het dienstweigeren. De overheid had daar een regeling voor in het leven geroepen waarin een toetsing van het geweten plaats vond. Het formuleren van motieven liet mij nadenken over begrippen als oorlog, vrede, leger en geweld. Ik sprak er over, thuis, met vrienden en op de opleiding. Sinds de opschorting vinden dergelijke gesprekken niet meer op deze wijze plaats.
Nu de generatie, die de 2e WO en de oorlog in Indonesië bewust heeft meegemaakt, afneemt en het verhaal niet meer kan doorvertellen, is het nodig dat de ervaring met het denken over oorlog en vrede door een nieuwe groep wordt vormgegeven.
Oproep
Daarom ga ik komend jaar een educatieproject starten op de waterlinies. Vanuit dit breed gedragen netwerk willen wij een impuls geven aan de vredeseducatie en het gesprek in onze samenleving over oorlog en vrede.
Het project start met een klassenbezoek of video van een ervaringsdeskundige. Dat kan een veteraan, oud dienstweigeraar, oorlogsvluchteling zijn die het persoonlijke verhaal in relatie tot oorlog en vrede vertelt. Door de verbeelding te prikkelen en verhalen te vertellen willen we leerlingen laten nadenken over oorlog en vrede nu in onze tijd.
Heeft u belangstelling voor dit project, u laten interviewen of in een klas vertellen over uw motieven dan kunt u zich aanmelden via: info@kunsteducatie.net of Marcel van Kerkvoorde, 06-44238143
Ik ben bezig om creativiteit bij anderen aan te spreken, dagelijks, via de kunst, educatie en in en buiten het onderwijs. Ik ben overtuigd van het nut van creativiteit en innovatie en ik blijf daar aandacht voor vragen. Neem anderen daar in mee door te faciliteren en echt samen te werken.
Succes!
Marcel van Kerkvoorde
