Interview

​Een museum in je broekzak!, Interview met Marcel van Kerkvoorde/ Creative Industries/

© door Paul Rooyackers, Kunstzone, maart  2017

Marcel van Kerkvoorde is docent beeldende vorming|CKV, Educator, spel-ontwerper, beeldend kunstenaar en mede initiator van het Kunstfort bij Vijfhuizen. Rond 2000 begon een werkgroep aan de restauratie het Fort bij Vijfhuizen. Een fort dat deel uitmaakt van het grootste openluchtmuseum van Nederland ‘De Stelling van Amsterdam’. Dit museum wordt  sinds vorig jaar ontsloten door de ‘Stellingtour’, een app. Van Kerkvoorde ontwikkelt educatie en gebruikt daarvoor ook spelvormen zoals interactieve games en nu ook een bordspel.

Tentoonstellingen maken, ateliers opzetten, een restaurant dat moest gaan draaien, een helse klus en startten vanaf niets. De werkgroep voor het Kunstfort pakte het plan enthousiast op en schiep een Creative Industrie rond het oude fort. ‘Incidenteel was er vanaf het begin ook sprake van educatie, ik nam mijn eigen leerlingen mee. We gingen steeds meer scholen ontvangen en zo ontstond er een professionele aanpak,’  aldus Marcel die veel ervaring heeft met kunst en educatie en weet hoe hij dit kan vertalen naar de schoolpraktijk en een kunst- en erfgoedlocatie. ‘Dit is intussen een bedrijf.’

Stellingtour

Vanuit ‘het Kunstfort’ ontstond de ‘Stellingtour’. ‘We hadden behoefte aan een audiotour, Ik kocht een iPod en kwam er achter dat podcasting bestond – het publiceren van geluidsbestanden  via het web maakt van iedereen een uitgever – ik vond uit dat op mijn iMac relatief gemakkelijk gemonteerd kon worden en heb spontaan een rondleiding ingesproken, al werkend kwam ik er achter dat ik er ook foto’s in kon zetten. Een wereld ging open toen de iPhone uitkwam, en ik me bedacht dat ik er naast foto’s ook filmpjes in kon plaatsen. Dat brengt alle gereedschappen die een museum beschikbaar heeft naar je broekzak.’ Op iedere plek langs de Stelling van Amsterdam kun je nu alle info via de smartphone: tekst, beeld, animaties, historische foto’s, archiefmateriaal, re-enactements en geluid bekijken en beluisteren (zie www.stellingtour.nl ). Alsof je het museum continu bij je hebt. ‘De Stelling van Amsterdam” zoals dit werelderfgoed heet, is van oorsprong de  laatste verdedigingslinie rond onze hoofdstad. Forten, inundaties, dijken en sluizen vormen deze verdedigingsring.  Samen met Jan Blokker Jr. – bekend historicus – ‘hij schreef de scenario’s, want er moest een spannend verhaal verteld worden’ , stelde hij deze interactieve multimedia-tour, met historische filmfragmenten, foto’s en re-enactements samen.’

Van Kerkvoorde organiseert voor scholen steeds meer cultuurdagen, maakt lesbrieven, regelt gastdocenten, een hele creatieve industrie bevindt zich rond het Kunstfort. Niet alleen voor het VO zijn er lespakketten, ook voor het PO, al vanaf kleuterleeftijd zijn er allerlei activiteiten denkbaar.

Bordspel

Marcel houdt van gamification en het Kunstfort inspireert hem steeds opnieuw. ‘Ik heb afgelopen jaar een bordspel gemaakt, “De Waterlinie Game”. We spelen het hier met scholieren,  – vorige week waren hier een aantal klassen 3 VMBO. Wij combineren het met een interactief en activerende speurtocht en sluiten dat af met het bordspel dat gaat over hoe de verdediging van het fort functioneerde. Hoe verdedig je een fort, welke strategieën komen daarbij kijken, wat voor middelen staan jou ter beschikking en hoe ga jij dat doen?’ Het fort zelf is aan een kant onzichtbaar, het is een ingegraven, immens bouwwerk maar er zijn genoeg mogelijkheden voor de verdedigers om vanuit het fort de vijand ‘te zien aankomen en hen aan te vallen’. Voor de hedendaagse scholier is gamification aantrekkelijk  en ‘Planning the game’ bevat aspecten die voor scholieren interessant zijn.  Dit bordspel appelleert  aan primaire reflexen als territoriumdrift die ieder mens in zich heeft. Het complicerende is dat je in het spel niet alleen elkaars tegenstander bent maar ook elkaars bondgenoot. Het bordspel moet je samen spelen, want je verdedigt samen het fort. Op www.kunsteducatie.net is het bordspel te bewonderen en is er tevens een uitleg van beschikbaar.

Van Kerkvoorde woont tegenover het Kunstfort, en dat is voor hem een permanente bron voor steeds nieuwe vormen van educatie en spel. Samen met de kunstenaars, staf en vrijwilligers  van het Kunstfort – woont hij in een houten woning met uitzicht op het fort. Idealer kan het niet worden voor iemand die verbonden is met historie en kunst.